Nasuh Matrakčija –Genijalni um iz Bosne, bio je Bošnjak u službi Osmanlijskog carstva, poznat i kao Nasuh el-Silahi (bosanski: Mačevalac), polimat, matematičar, učitelj, geograf, historičar, kartograf, majstor mačevanja, navigator, izumitelj, poljoprivrednik, minijaturist.
Izumitelj je borilačke vještine Matrak. Obrazovanje je stekao u Istanbulu, a kasnije je služio nekoliko sultana i postao predavač u školi Enderun.
Živio je od 1480. do 1564.
Rođen je u Visokom od oca Abdullaha. Matrakčija je prošao kroz sistem devširme(danak u krvi), bio je izuzetno nadaren u mnogim poljima nauke i tehnologije tog vremena, govorio je pet jezika.
Zanimljivo je da je prošao kroz sistem devširme, koji je inače bio rezerviran za kršćane u Osmanlijskom carstvu. Zanimljiv podatak, međutim, u Bosni je devširma bila proširena i na lokalne muslimanske porodice.
Napisao je djela Cemâlü’l-Küttâb i Kemalü’l-Hisâb i predao ih sultanu Selimu I. Napisao je još dvije knjige Mecmaü’t-Tevârih i Süleymannâme, koje su se bavile historijom u periodu od 1520. do 1543.
Nedavna studija o njegovoj knjizi Umdet -ul Hisab otkrila je nepoznatu činjenicu da je Matrakčija izumio neke metode množenja.
Jedan od značajnih rezultata prikazanih u ovoj knjizi bilo je to da se rešetkasto množenje (ili arapsko) uveliko koristilo na Enderunu, 50 godina prije nego što ga je John Napier ponovo uveo u Evropu.
Osim djela iz historije i matematike, Matrakčija je bio poznati minijaturist sa prepoznatljivim stilom. Kreirao je naturalistički stil sa fokusom na panoramske poglede krajolika i gradova naslikanih do najsitnijih detalja, jedna od najčuvenijih je ona gdje prikaziva Istanbul.
Poznat po svojoj borilačkoj vjestini i izradi oružja, u Osmanlijskoj imperiji Matrakčija je podučavao rukovanjem oružja na Enderunu, a uspjeh koji je uslijedio doveo ga je pred samog sultana koji ga je odlikovao.
Matrakčija je dobio počasnu titulu usteda (“majstora”) i reisa (“komandanta”), napisao je i knjigu o korištenju raznog oružja i tehnikama konjičke i pješadijske borbe pod nazivom Tuhfet-ül Guzât.
Puno toga ima još da se navede o Matrakčiji, uvršten je u izbor najuglednijih Bošnjaka, pod imenom “Bošnjačkih 500” djelo Rijaseta IZ BiH. Zanimljivo je da je i dalje Matrakčijino ime cijenjeno i poznato u Turskoj istim intenzitetom, baš kao i prije više od pet stoljeća. Njegov lik i djela proučavaju se diljem Svijeta, UNESCO je prije nekoliko godina u čast njegovog lika i djela proglasio godinu Matrakčije.
Nadajmo se da će i u BiH slabo upućena javnost saznati za njegov lik i djelo koja su ga s razlogom proslavila .
izvor: Wikipedia, Bošnjački leksikon.
